Sorumlu enerji ve su tüketimi

Sorumlu enerji tüketimi, iklim krizi için alınması gereken önlemler arasında büyük önem taşımaktadır. Üretimdeki kaliteyi düşürmeden enerjinin kullanılması anlamına gelen enerji verimliliği bunun bir parçasıdır.

Yenilenebilir Enerji

Yenilenebilir enerji, sürekli devam eden doğal süreçlerde var olan enerji akışından elde edilen enerji olarak tanımlanıyor. Günlük hayatta küresel enerjinin büyük bir kısmı fosil yakıtlardan sağlanıyor. Yenilenebilir enerji kaynakları ise kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltıyor.
Yenilenebilir enerji kaynakları olarak hidro, jeotermal, güneş, rüzgâr, odun, bitki artıkları, biyokütle, gelgit ve dalga olarak kabul ediliyor. İklim kriziyle mücadelede yenilenebilir enerjiden yararlanmak oldukça fazla öneriliyor.

WWF’in “Enerji Raporu”na göre, mevcut teknolojilerle 2050 yılında küresel enerji talebinin neredeyse tümünün yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanması mümkün. Gezegenimizin ve yaşayan tüm canlıların geleceği için, yenilenebilir enerji kaynaklarının birincil enerji kaynağı olarak kullanılması ve bu sayede sera gazı emisyonlarının azaltılması gerekmektedir.
2030 yılına kadar yenilenebilir enerji kullanımının iki katına çıkmasıyla emisyon salımının yaklaşık yarısı azalabilir ve enerji verimliliğiyle birleşince küresel sıcaklıktaki ortalama yükseliş 2 °C'nin altında (1,5 °C) tutulabilir. Bu durum iklim krizinde korkulan sınıra gelinmesini önler.
Ülkeler, gezegenimizi korumak için yenilenebilir enerjiyi ve sorumlu enerji tüketimini savunur ve gerekli politikaları izlerse iklim krizi geri dönülemez bir noktaya gelmeden engellenebilir.

Enerji Verimliliği Nasıl Sağlanır?

Küresel olarak enerji kullanımı, insan faaliyetlerinden açığa çıkan sera gazı emisyonları arasında en büyük kaynağı oluşturuyor. Bu durum ısınma, elektrik, taşımacılık ve sanayide kullanılacak enerji için fosil yakıtların kullanılmasıyla ilişkili. Bir açıdan enerji sektörü, küresel sıcaklığın artmasına yol açan sera gazlarını oluşturmada oldukça fazla sorumlu görünüyor.

Enerji verimliliğini sağlama yolları binalarda, ulaşımda ve sanayide olmak üzere farklı alanlarda kendini gösteriyor.

1. Binalarda ihtiyaca uygun yalıtım yapılması önemli.
2. Enerji verimliliği yüksek ev aletleri tercih etmek gerekiyor.
3. Gereksiz aydınlatmanın önlenmesi en hassas konular arasında yer alıyor.
4. Buzdolabının ısı kaynaklarından uzak bir yere konması enerji verimliliğini etkiliyor.
5. Ulaşım için kısa mesafelerde yürümeyi tercih etmek hem sağlık için hem çevre için fayda sağlıyor.
6. Sanayide atık ısı geri kazanımıyla enerji verimliliği artırılabiliyor.

Sorumlu enerji kullanımı ve iklim krizi hakkında bilinçlendirme çalışmaları hızla artıyor. Enerji ve iklim değişikliği arasındaki ilişkiye dayanarak özellikle belirtmek gerekiyor:

• İklim değişikliğiyle mücadele hedefleri arasında, fosil yakıt kullanımının sona ermesi büyük önem kazanıyor. Bunun yerine, yenilenebilir enerji kaynaklarının teşvik edilmesi öneriliyor.
• Küresel ısınmayı sınırlandırmak için ilk yapılması gerekenler enerji verimliliği nasıl sağlanır, bunu öğrenmek ve planlamak. Enerji verimliliği aslında enerjinin gereksiz tüketilmemesini kapsıyor.
• Aynı zamanda hareket, ısınma ve soğutma süreçlerinde temiz enerji kaynakları tercih edilmesi öneriliyor.

İklim krizi, ekonomik büyüme, emek verimliliği ve istihdam üzerine etkileriyle son yıllarda oldukça fazla dikkat çekiyor. Bu yüzden sorumlu enerji tüketimi ve iklim krizi konusunda çözüm arayışları devam ediyor. Sorumlu enerji kullanımı, yenilenebilir enerji kaynaklarını tercih etmek ve daha pek çok yöntemle iklim krizini engellemeye çalışmak mümkün. Bireysel olarak atılabilecek adımlar, geniş bir kitle hareketine dönüşebilir. İklim kriziyle başa çıkabilmek için sorumlu, kararlı ve organize olmak şart olmaktadır.

Sorumlu enerji tüketimi ekonomik kârı artıran ve çevreyi koruyan bir uygulamadır. Evlerimizde, restoranlarda kısaca günlük hayatımızda enerjiyi daha verimli kullanmak için yapabileceğimiz belli davranışlar vardır.

Bakım ve Onarım: Kullandığımız elektrikli aletlerin düzenli bakımını yaptırmak ciddi bir enerji tasarrufu sağlarken maddi olarak da size fazlasıyla yarar sağlayacaktır.

Kullanılmayan aletleri kapatın ve/veya prizden çekin: Yapılan araştırmalar sürekli prizde bırakılan bir akıllı telefonun şarj aletinin yılda yaklaşık 1,6 kWh enerji harcadığını gösteriyor.

Energy Star sertifikalı cihazları seçin: Energy Star işaretini taşıyan bir ürün genelde standartların öngördüğünden %20 ila %30 arasında daha az enerji sarfiyatında bulunur.
Elektrikli aletlerin performansını gözden geçirin: Kullandığınız aletler zamanla ilk günkü verimini kaybeder. Bu farkında olmadan harcanan enerjiye neden olur.

Çevrenizdeki insanları bilinçlendirin: Biz her ne kadar optimum seviyede enerji harcasak da çevremizi bilinçlendirmeli ve onları da gereksiz tüketimden uzak tutmalıyız.

Enerji tüketimimiz direkt olarak küresel ısınmayı etkilemektedir. Her 1 kWh için yaklaşık 0,45 kg karbondioksit atmosfere salınıyor. Uzmanlara göre iklim değişikliğinin etkilerini minimize etmek için atmosferdeki karbondioksit miktarı 450 ppm seviyesini aşmamalı (Normal şartlarda karbondioksit miktarı 330 ile 500 ppm arasında değişkenlik gösterebilir).

Sorumlu su tüketimi, su tasarrufu yanında enerji verimliliğini de beraberinde getirir. Suyun israf edilmemesi ve geri kazanılması doğal kaynakları korumanın yanında oluşacak atıksu miktarını da azaltır. Böylece atık su arıtımı için gereken altyapı ihtiyacı, kimyasal kullanımı ve enerji ihtiyacı da azalır. Ayrıca gelecek nesiller için kaynaklar korunurken dünyadaki su adaletsizliğinin de önüne geçilir.

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na göre 2030 yılına kadar güvenli içme suyuna herkesin erişebileceği bir fiyatla evrensel ve adil erişimi sağlanmalıdır.

Su Kaynakları Grubu’nun 2021 yılında yayımlanan “2030 Faaliyet Raporu”na göre, 2030 yılında küresel tatlı su talebi %40 oranında artacak. Birçok bölgede su kaynakları şimdiden tükendi ve 2 milyar insanın güvenli su hizmetlerine erişimi yok. Yine aynı rapora göre 2021 yılında küresel su kullanımı tarım, sanayi ve ev içi tüketimi için sırasıyla %70, %19 ve %11.

Suyumuzu sürdürülebilir kullanıyor muyuz?

Bu soruya “evet” diyebilmemiz için suyu doğanın yenileyebileceğinden daha yavaş bir şekilde kullanmalıyız. Nüfustaki ve dolayısıyla tarımsal ve endüstriyel faaliyetlerdeki su tüketim hızının artışı su kıtlığı senaryolarının gerçeğe dönüşmesine neden oluyor. Örneğin, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Suriye, Libya gibi ülkelerde göller ve nehirlerden sürdürülemez şekilde su çekme oranları %100’ün üzerinde.

Ülkemiz su zengini mi?

Falkenmark İndeksi, su kaynakları üzerindeki baskıyı tanımlamak için kullanılıyor. Türkiye’de şu an kişi başına düşen yıllık su miktarı 1.400 m3. Falkenmark İndeksi’ne göre “su sıkıntısı olan” bir ülkeyiz. Nüfusumuzun 2030 yılında 100 milyona kadar ulaşacağı ve kişi başına düşen yıllık su miktarının 1.100 m3’e kadar düşeceği yani ülkemizin “su fakiri” bir ülke olacağı öngörülüyor.
Su fakiri bir ülke olmamak, su kaynaklarımıza sahip çıkmak ve iklim değişikliğinin su kaynakları üzerindeki etkisini azaltmak için bireysel ve toplumsal olarak yapabileceğimiz pek çok şey var.

Neler yapabilirsiniz?

• Duş sürenizi kısaltın.
• Kullanmadığınız suyu boşa akıtmayın.
• Tesisat ve ekipman bakımlarını düzenli yaptırarak kayıp ve kaçakların önüne geçin. Akış kontrol sistemleri kullanın.
• Rezervuarların hacmini küçültün. 12-20 litrelik yerine 6-9 veya 3,5-6 litrelik çift kademeli rezervuarları kullanın.
• Bulaşık ve çamaşırlarınızı elde yıkamayın. Makinelerinizi tam dolu şekilde çalıştırın.
• Mutfağınızda meyve-sebze yıkadığınız suyu biriktirin ve bitkileriniz için kullanın.
• Ortak kullanım tuvaletlerin lavabolarında sensörlü muslukları tercih edin.
• Bahçelerinizi buharlaşmanın az olduğu sabah ya da akşam üstü saatlerinde sulayın.
• Mutfak lavabolarınıza atık yağları dökmeyin.
• Az su tüketen ve kuraklığa dayanıklı ağaç ve bitkiler ekin.
• Arabanızı, balkonunuzu temizlemek için süpürge kullanın.
• Konutlar ve sanayi kuruluşlarında yağmur suyunu biriktiren sistemler kurun ve kullanın.
• Tarımda damlama sulama sistemine geçin.
• Su kaynaklarını daha az kirleten çevre dostu ürünler (su bazlı boyalar vs.) seçin.
• Atık sularınızı kanalizasyon şebekelerine verin.
• Göl, nehir, yeraltı su kaynakları ve denizleri kirletmeyin.


Kaynaklar:
https://www.gastronometro.com.tr/surdurulebilirlik/surdurulebilir-urun-ve-hizmet-cozumleri/sorumlu-enerji-kullanimi
https://www.webtekno.com/sarj-aletlerini-prizde-takili-birakmak-elektrik-harcar-mi-h113625.html
http://www.eurocert.com.tr/energy-star-isareti.aspx
https://www.aa.com.tr/tr/analiz/paris-anlasmasi-iklim-degisikligi-ve-yesil-mutabakat-ucgeni/2430304#:~:text=AB%2C%202030'a%20gelindi%C4%9Finde%20Avrupa,ilk%20karbon%2Dn%C3%B6tr%20k%C4%B1tas%C4%B1%20olmak.
https://www.globalcompactturkiye.org/sorumlu-tuketim-ve-uretim/
https://www.wwf.org.tr/ne_yapiyoruz/iklim_degisikligi_ve_enerji/iklim_degisikligi/
http://climatechange.boun.edu.tr/yenilenebilir-enerji/
https://www.researchgate.net/publication/313262921_Yenilenebilir_Enerji_Kaynaklarinin_Kuresel_Iklim_Degisikligi_Uzerine_Etkisi
İklim Krizi ve Türkiye’nin Enerji Politikaları, Özgür Gürbüz
https://supolitikalaridernegi.org/2019/12/23/su-yonetimi-ve-enerji-verimliligi/
https://2030wrg.org/wp-content/uploads/2021/12/WRG-Annual-Report_2021_Final-VDec.pdf